- Drukuj
- 19 wrz 2012
- Szkolenia
- 33344 czytañ
- 0 komentarzy
Praca przy komputerze: Zagro¿enia, Zasady bezpiecznej pracy
BHP: Zasady bhp, przepisy bhp, instrukcje bhp. Ergonomia stanowiska komputerowego. Zdrowie w pracy z komputerem. Ergonomia pracy biurowej.
Autorem opracowania o zdrowiu w pracy i przy komputerze jest JAN KOTOWSKI. Autor zastrzeg³: mo¿liwe jest wykorzystanie opracowania tylko do celów prywatnych, domowych, bez mo¿liwo¶ci dalszego powielania i kolportowania.
Obecnie praca w biurze jest najczê¶ciej prac± na stanowisku, na którym naczelne miejsce zajmuje komputer. Bior±c pod uwagê wzrost ilo¶ci stanowisk pracy biurowej, projektowej, administracyjnej, sterowania procesami technologicznymi, marketingowej, wynikaj±cy z nap³ywu nowych technologii i rozwoju gospodarczego ocenia siê, ¿e oko³o 60% populacji zawodowo czynnej spêdza swój czas pracy w pozycji siedz±cej. Pozycja ta niestety nie stanowi dla cz³owieka pozycji fizjologicznej i nie do tej pozycji zosta³ on dostosowanym w procesach zmian ewolucyjnych. Bardzo istotnego znaczenia nabiera zwiêkszone (w porównaniu z pozycj± stoj±c±) obci±¿enie krêgos³upa i miê¶ni grzbietu. Wzrastaj±ca intensywno¶æ pracy, nie pozwala na robienie przerw w pracy i powoduje konieczno¶æ d³ugotrwa³ej pracy w statycznej pozycji wymuszonej. Ewentualne zdrowotne skutki wykonywania takiej pracy zosta³y w opracowaniu, przedstawione na schemacie i szczegó³owo opisane. Wa¿nym dla wszystkich pracowników wykonuj±cych pracê w takich warunkach, jest zapoznanie siê z koniecznymi do spe³nienia warunkami, aby praca powodowa³a mo¿liwie najmniejsze szkody i negatywne komplikacje zdrowotne oraz poznanie prostych sposobów zapobiegania komplikacjom. Czynnikami wp³ywaj±cymi na warunki pracy, wydajno¶æ i samopoczucie pracowników s±:
Mikroklimat pomieszczenia, temperatura - wywiera bezpo¶redni wp³yw na samopoczucie oraz wydajno¶æ pracy pracowników.
- W okresie zimowym temperatura w pomieszczeniach pracy powinna wynosiæ od 20 do 240 C a latem od 23 do 260 C.
- Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiada³y klimatyzacjê.
- Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny byæ czêsto, co 3 - 4 godziny wietrzone, zw³aszcza w okresie grzewczym.
- W czasie wietrzenia nale¿y unikaæ powstawania przeci±gów. Ruch powietrza nie powinien przekraczaæ od 0,1 do 0,15 m/sek.
Wilgotno¶æ powietrza - wilgotno¶æ powietrza w pomieszczeniu wynosz±ca powy¿ej 50% jest wilgotno¶ci± bardzo po¿±dan±, poniewa¿ zapobiega wytwarzaniu siê nadmiernego natê¿enia pola elektrostatycznego w pobli¿u komputera.
- W okresie zimowym w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem wilgotno¶æ spada do 30% i potencja³ elektrostatyczny ekranu monitora mo¿e byæ szczególnie wysoki.
- Nale¿y zadbaæ o zwiêkszenie wilgotno¶ci powietrza w pomieszczeniach zak³adaj±c odpowiednie parowniki.
Pomieszczenia - najbardziej przydatne pomieszczenia dla stanowisk komputerowych powinny posiadaæ okna skierowane w stronê pó³nocn±.
- W pomieszczeniach, których okna skierowane s± w innych kierunkach jest wskazane instalowanie ¿aluzji na oknach.
Za pomoc± ¿aluzji lub pionowych zas³on zapobiegamy nadmiernemu nagrzewaniu siê pomieszczeñ i urz±dzeñ pod wp³ywem ¶wiat³a s³onecznego, a jednocze¶nie eliminujemy ol¶nienia i odbicia pochodz±ce od jaskrawych p³aszczyzn okien.
O¶wietlenie - poziom i natê¿enie o¶wietlenia reguluj± Polskie Normy: PN-84/E-02033 „O¶wietlenie wnêtrz ¶wiat³em elektrycznym”. Zalecenia miêdzynarodowe dla o¶wietlenia stanowisk komputerowych s± uregulowane w normie ISO 924 oraz ISO 8995.
Najkorzystniejszym jest o¶wietlenie w przedziale od 300lx do 700lx, o równomierno¶ci o¶wietlenia > 0,65. Bardzo wa¿nym jest, aby na klawiaturze komputera ¶rednie natê¿enie o¶wietlenia wynosi³o 500 lx.
Z pola widzenia pracuj±cego powinny byæ usuniête wszelkie ¼ród³a ¶wiat³a emituj±ce o¶wietlenie silniejsze od monitora.
Zalecane jest stosowanie o¶wietlenia ogólnego, bez do¶wietlania o¶wietleniem miejscowym z wzglêdu na powstawanie zjawiska ol¶nienia. Stosowanie specjalnych opraw posiadaj±cych odpowiednio ukszta³towany odb³y¶nik i raster w celu ograniczenia ol¶nienia daje dobre rezultaty, jest dobrze oceniane przez u¿ytkowników. Du¿e znaczenie ma dostosowanie w³a¶ciwo¶ci monitora komputera, a zw³aszcza odpowiednie nasycenie barwy i kontrastu. Czarne pismo na jasnym tle dzia³a na oczy naj³agodniej. Z uwagi na ró¿n± d³ugo¶æ fal ¶wietlnych, kolorowe barwy niejednakowo za³amuj± siê na soczewce oka i oko musi siê dostosowywaæ. Zalecane jest pisanie ciemnych liter na jasnym tle. Zmiany kontrastu powoduj± szybkie zmêczenie siê oczu.
Obowi±zuje zasada, ¿e przy 60 cm odleg³o¶ci oczu od monitora, wysoko¶æ wielkich liter i wersalików powinna wynosiæ, co najmniej 5,5 mm. Zaleca siê pracê na minimum 12 punktach oraz wystrzeganie siê pracy na 7 punktach.
Ustawodawstwo polskie zalicza pracê przy monitorach ekranowych do prac uci±¿liwych.
Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadaæ 6 m2 powierzchni pokoju o wysoko¶ci najmniej 3,3 m.
Je¶li w pomieszczeniu znajduje siê wiêcej ni¿ jeden komputer, poszczególne stanowiska pracy nale¿y rozmie¶ciæ tak, aby minimalna odleg³o¶æ pomiêdzy s±siednimi, równoleg³ymi monitorami wynosi³a 60 cm a odleg³o¶æ pomiêdzy ty³em monitora a g³ow± s±siedniego operatora wynosi³a, co najmniej 80 cm.
Pod³oga w pomieszczeniu z komputerami powinna byæ g³adka, bez szczelin, pokryta wyk³adzin± antyelektrostatyczn±. Stanowiska pracy musz± byæ tak usytuowane, aby zapewnia³y ka¿demu pracownikowi swobodny dostêp do stanowiska pracy.
ZAGOSPODAROWANIE I UMEBLOWANIE POMIESZCZEÑ
Biurko - powinno mieæ blat o szeroko¶ci minimalnej od 80 do 90 cm a d³ugo¶ci minimum od 120 do 160 cm. Szeroko¶æ blatu powinna byæ na tyle du¿a, by swobodnie zmie¶ci³y siê na nim klawiatura, myszka, podstawka na dokumenty i monitor. Pomiêdzy przedni± krawêdzi± blatu biurka a klawiatur± musi pozostaæ od 5 do 10 cm wolnej przestrzeni na swobodne oparcie d³oni. Wysoko¶æ biurka powinna byæ dopasowana do naszego wzrostu i powinna posiadaæ mo¿liwo¶æ regulacji wysoko¶ci biurka w zakresie od 65 do 75 cm.
Faktura blatu powinna byæ jasna, matowa lub pó³matowa, co ogranicza mo¿liwo¶æ powstawania ol¶nieñ. Im wiêcej wolnej powierzchni na biurku pozostaje po u³o¿eniu na nim wszystkich niezbêdnych w pracy elementów, tym jest ono lepszym. Istotne znaczenie maj± dodatkowe urz±dzenia wspomagaj±ce pracê jak wysiêgnik z podstawk± na dokumenty – umieszczany obok monitora, na wysoko¶ci oczu operatora i umo¿liwiaj±cy odczyt dokumentów bez odrywania wzroku od monitora. W razie konieczno¶ci zamontowania pod blatem biurka wysuwanej szuflady na klawiaturê (lub zakupu takiego modelu biurka) zdecydowanie nale¿y zwróciæ uwag± na jej szeroko¶æ. Powinna zapewniaæ wystarczaj±c± ilo¶æ miejsca na klawiaturê i myszkê oraz tak± g³êboko¶æ - (oko³o 10 cm wolnego miejsca), aby nadgarstki d³oni swobodnie spoczywa³y na szufladzie lub zainstalowanych przed klawiatur± podk³adkach. Ma to szczególne znaczenie przy pracy w ¶rodowisku Windows.
Pole optymalnego widzenia - polem optymalnego widzenia jest obszar przestrzeni, w której umieszczamy elementy najczê¶ciej w czasie pracy obserwowane jak dokumenty czy ekran monitora. Pole widzenia tworzy sto¿ek o k±cie wierzcho³kowym oko³o 300, którego osi± jest symetryczna, centralna linia pola widzenia na wprost oczu, pod k±tem 150 w dó³ od poziomej linii oczu pracownika. Pomiary wykonujemy przy wyprostowanej pozycji g³owy oraz tu³owia. W polu optymalnego widzenia powinien byæ umieszczonym ekran monitora i uchwyt na dokumenty. Biurko powinno zapewniaæ woln± przestrzeñ dla nóg.
Pod biurkiem, w miejscu przeznaczonym na nogi, nie powinny byæ ustawiane pojemniki na papier, jednostki centralne komputerów, kartony po sprzêcie, ani ¿aden inny sprzêt ograniczaj±cy pracownikowi swobodne ustawienie nóg.
Podnó¿ek - nie nale¿y do obowi±zkowego i standartowego wyposa¿enia stanowiska pracy. Jest stosowanym w momencie wyposa¿enia stanowisk pracy w biurka, na których s± ustawione monitory, które nie posiadaj± regulacji wysoko¶ci. Podnó¿ek maj±c regulowan± wysoko¶æ, zapewnia wygodn± pozycjê nóg podczas pracy. Minimalne wymiary podnó¿ka wynosz± 30 x 40 cm a jego k±t pochylenia powinien byæ regulowanym w zakresie od 0 do 250. Powinien posiadaæ mo¿liwo¶æ ustawiania k±ta pochylenia przez pracownika z pozycji siedz±cej. Powinien byæ pokryty tworzywem niepowoduj±cym ¶lizgania siê i posiadaj±cego ma³± przewodno¶æ ciepln±. Podnó¿ek jest rozwi±zaniem dora¼nym, ale koniecznym do stosowania. Zgodnie z aktualnymi przepisami, je¶li stopy pracownika nie mog± p³asko spoczywaæ na pod³odze, na jego ¿yczenie, stanowisko powinno byæ wyposa¿one w podnó¿ek.
Organizacja stanowiska pracy z monitorem ekranowym
Monitor, ustawienie - monitory ustawiamy w takich miejscach, aby nie odbija³o siê w nich ¶wiat³o naturalne ani ¶wiat³o sztuczne.
Nie ustawiamy monitora na tle okna, naprzeciw okna ani na tle innych jaskrawych obiektów. Najlepiej, je¶li s± ustawione bokiem do okna w odleg³o¶ci, co najmniej 1m od okna.
Je¿eli nie wystêpuje inna mo¿liwo¶æ organizacyjna, mo¿na miêdzy monitorami stawiaæ niewysokie przegrody, które zas³aniaj± dostêp bezpo¶redniego ¶wiat³a z okien. Refleksy ¶wietlne, du¿e ró¿nice pomiêdzy jasno¶ci± pomieszczenia a jasno¶ci± obrazu powoduj± szybkie zmêczenie wzroku, wyczerpanie siê zdolno¶ci adaptacyjnych oczu, a w nastêpstwie pogorszenie sprawno¶ci funkcjonowania narz±du wzroku. T³o, na którym widzimy monitor, nie powinno byæ zbyt jasne ani za ciemne. Odchylenia w tym zakresie dosyæ ³atwo daj± siê usun±æ przez pod¶wietlenie ¶ciany lub powieszenie na ¶cianie obrazu. Aby unikn±æ ci±g³ej akomodacji oka, nale¿y postaraæ siê, aby wszelkie przedmioty, na które czêsto spogl±damy mia³y zbli¿on± lub podobn± luminacjê. Pochylanie siê na boki i do przodu (w celu unikniêcia refleksu ¶wietlnego i polepszenia widzenia) doprowadza do powstawania bólów krêgos³upa. Na rysunku pokazano przyk³ad w³a¶ciwego umieszczenia monitora oraz podstawowe parametry rozmieszczenia poszczególnych urz±dzeñ na stanowisku pracy. Poniewa¿ przed monitorem spêdzamy wiele godzin i od jego jako¶ci zale¿y stan naszych oczu, zdrowia i samopoczucia, pamiêtajmy, ¿e obok klawiatury i myszy, monitor najbardziej wp³ywa na wygodê i wydajno¶æ pracy pracownika. Powinien byæ ustawiony w linii wzroku patrz±cego, na wprost operatora, w sposób pozwalaj±cy unikn±æ odblasków, refleksów ¶wietlnych pogarszaj±cych widoczno¶æ obrazu.
Odleg³o¶æ u¿ytkownika od ekranu powinna wynosiæ oko³o 70 cm (minimalna odleg³o¶æ wynosi od 40 do 50cm).
Górny brzeg ekranu monitora powinien byæ nieco ni¿ej od poziomu oczu pracownika, ale nie powy¿ej tego poziomu.
Odleg³o¶æ pomiêdzy s±siednimi monitorami powinna wynosiæ minimum 60 cm.
Osoba pracuj±ca z ty³u monitora powinna znajdowaæ siê w odleg³o¶ci, co najmniej 80 cm, ale zalecana odleg³o¶æ wynosi 130cm.
Najlepszym rozwi±zaniem jest ustawienie monitorów ty³em jeden wzglêdem drugiego. Sam monitor musi mieæ mo¿liwo¶æ ³atwego obracania, przekrêcania i przechylania, co umo¿liwia osi±gniêcie odpowiedniego i najlepszego dla danego operatora k±ta widzenia.
Krzes³o - musi byæ stabilne. Powinno posiadaæ podstawê piêcioramienn± wyposa¿on± w kó³ka. Powinno posiadaæ mo¿liwo¶æ regulacji wysoko¶ci siedziska oraz k±ta ustawienia oparcia. Siedzisko obrotowe o wymiarach p³yty siedzeniowej 42 x 42 cm. P³yta siedzeniowa powinna byæ pokryta grub± warstw± miêkkiego, sprê¿ystego, najlepiej naturalnego materia³u. Krzes³o musi zapewniaæ maksymaln± swobodê ruchów.
Krzes³o powinno posiadaæ porêcze, podpórki, aby mo¿na by³o opieraæ wygodnie ³okcie odci±¿aj±c krêgos³up oraz miê¶nie ramion i karku. Powinno mieæ regulowane oparcie i podpieraæ krêgos³up w odcinku lêd¼wiowym.
Oparcie winno mieæ 850mm wysoko¶ci i 300 mm szeroko¶ci a k±t oparcia krzes³a nie mo¿e ulegaæ zmianie pod wp³ywem ciê¿aru cia³a.
Zakres ruchomo¶ci powinien wynosiæ 50 do przodu i do 300 do ty³u.
Zalecana g³êboko¶æ siedziska od 380 do 400mm.
Za p³ytkie krzes³o stwarza Dyskomfort ludziom wysokim natomiast krzes³o za g³êbokie stwarza problemy ze wstawaniem i siadaniem.
Praca przy komputerze jest prac± siedz±c±, która wymaga wysi³ku statycznego. Jest to powodem obci±¿enia miê¶ni. Najbardziej obci±¿one s± miê¶nie utrzymuj±ce cia³o w pozycji siedz±cej, miê¶nie stabilizuj±ce krêgos³up, miê¶nie ramion i r±k oraz miê¶nie karku utrzymuj±ce pionowo g³owê.
Przed³u¿ony w pozycji siedz±cej nacisk miê¶ni na naczynia krwiono¶ne staje siê powodem zmniejszenia przep³ywu krwi przez miê¶nie. Przy¶piesza to zmêczenie miê¶niowe.
D³ugo utrzymywana pozycja siedz±ca mo¿e doprowadziæ do zwyrodnienia stawów, zapalenia pochewek ¶ciêgnistych, bólów miê¶ni i krêgos³upa.
Dobre krzes³o zapewnia dobr± i prawid³ow± postawê przy pracy, zw³aszcza krzes³o z podpórk± dla czê¶ci lêd¼wiowej krêgos³upa. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e wa¿nym i istotnym elementem wp³ywaj±cym na w³a¶ciw± postawê w czasie pracy jest zapewnienie nieograniczonego szafkami czy szufladami miejsca dla nóg.
Wolna przestrzeñ pod biurkiem zapewniaj±ca swobodne miejsce dla nóg o szeroko¶ci minimum 70cm i g³êboko¶ci minimum 60cm.
Rozwa¿yæ nale¿y tak¿e i drug± stronê zagadnienia, czyli problem subiektywnego odczucia pracownika, który to krzes³o bêdzie u¿ytkowa³. Subiektywne odczucie jest bardzo zindywidualizowane i dlatego wybór krzes³a wymaga podej¶cia indywidualnego. Najlepiej, gdy istnieje mo¿liwo¶æ okresowego przetestowania oferowanego do zakupu modelu. Wskazanym jest, aby krzes³o nie ogranicza³o swobody ruchów, a wrêcz pozwala³o na siedzenie dynamiczne z czêst± zmian± pozycji. W praktyce oznacza to odpowiednie do cia³a rozmiary siedziska oraz w³a¶ciw± odleg³o¶æ miêdzy pod³okietnikami, która powinna byæ wiêksz± ni¿ najwiêksza szeroko¶æ tu³owia. Zachowanie takich proporcji pozwoli pracownikowi na swobodne wstawanie i siadanie. Krzes³o powinno posiadaæ wysokie i odpowiednio wyprofilowane oparcie odpowiadaj±ce ca³ej d³ugo¶ci pleców z mechanizmem pozwalaj±cym na ci±g³e podparcie pleców.
Myszka - osoby czêsto korzystaj±ce z myszki mog± nadwerê¿yæ d³oñ. Skutkiem nadwerê¿enia jest zmêczenie lub schorzenia d³oni, ramienia i barku. D³ugie jednorodne obci±¿enie mechaniczne wywo³uje podra¿nienie oraz ból przedramienia i nadgarstka. Dlatego ca³a d³oñ od kciuka po koñce palców powinna le¿eæ wygodnie na myszy. Czê¶æ myszki, na której le¿y rêka winna byæ wypuk³a, a przednia czê¶æ musi byæ ni¿sza od tylnej. Osoby redaguj±ce teksty oraz internauci winni kupowaæ myszki z rolk± przewijaj±c± tekst. Z up³ywem czasu kulka myszki obraca siê gorzej z powodu nagromadzenia siê kurzu. Dlatego mysz nale¿y regularnie rozkrêcaæ i wyczy¶ciæ kurz wewn±trz obudowy oraz sam± kulkê, such± niepyl±c± szmatk±.
Klawiatura- ma bezpo¶redni wp³yw na wydajno¶æ i komfort pracy. Wp³ywa tak¿e na zapobieganie dolegliwo¶ciom uk³adu miê¶niowo-szkieletowego. Klawiatura powinna byæ usytuowan± w linii ¶rodkowej cia³a operatora. Poprawne ustawienie d³oni i przedramion podczas pracy przy komputerze mo¿e uchroniæ pracownika przed przewlek³ymi schorzeniami. W zachowaniu w³a¶ciwej pozycji pracy mog± pomagaæ wyprofilowane tak, aby d³onie le¿a³y na klawiaturze w sposób naturalny, klawiatury ergonomiczne. Pos³ugiwanie siê t± klawiatur± jest zalecane zw³aszcza dla osób, które opanowa³y pisanie 10 palcami. Przed zakupem klawiaturê nale¿y jednak wypróbowaæ, czy dany model jest dla nas modelem odpowiednim.
U³o¿enie d³oni podczas pracy na klawiaturze komputera.
Prawid³owe u³o¿enie koñczyn górnych podczas obs³ugi typowej klawiatury winno byæ takie:
aby k±t miêdzy ramieniem a opartym na pod³okietniku przedramieniem wynosi³ 900,
U³o¿enie klawiatury powy¿ej ³okcia bêdzie powodowa³o bóle w obrêbie ramion. Rêce podczas pisania na klawiaturze powinny byæ swobodne oraz powinny posiadaæ mo¿liwo¶æ oparcia nadgarstków o podk³adkê. Wa¿nym jest, aby rêka nie opiera³a siê o kant sto³u na wysoko¶ci nadgarstka. Wystêpuje wówczas mo¿liwo¶æ pogarbienia nerwu przebiegaj±cego przez nadgarstek. Nale¿y wystrzegaæ siê niew³a¶ciwych rozwi±zañ. Dobra klawiatura nie powinna byæ ani za „twarda” ani za „miêkka”. Aby zadbaæ o nadgarstki mo¿emy do klawiatury standardowej dokupiæ podstawkê dostosowana do wysoko¶ci klawiatury. Dobre rezultaty daje stosowanie specjalnych podstawek ¿elowych (jak na rysunku poni¿ej) umieszczone przed klawiatur± i myszk±. Prawid³owa podk³adka ¿elowa powinna byæ szeroka od 5 do 10 cm i zapewniaæ swobodne oparcie dla nadgarstków.
Przedstawione rozwi±zanie jest w³a¶ciwe, szuflada jest na tyle szeroka ¿e mie¶ci swobodnie klawiaturê i myszkê. To bardzo istotny problem zw³aszcza podczas pracy w ¶rodowisku Windows, wymagaj±cym u¿ywania naprzemiennie klawiatury i myszki. Zbyt w±ska szuflada wymaga jej zamykania aby obs³u¿yæ myszkê i nie jest dobrym rozwi±zaniem. Najczê¶ciej spotykane na rynku stoliki pod komputer s± niestety w takie szuflady wyposa¿ane.
Uchwyt na dokumenty i podnó¿ek jest dodatkiem do stanowiska komputerowego.
POSTAWA PRZY PRACY
Zachowanie prawid³owego ustawienia cia³a jest kluczowym elementem wp³ywaj±cym na zdrowie. Pomagaj± w tym dobrze zaprojektowane meble, ale wiele zale¿y od samych u¿ytkowników. Prawid³owa technika pisania, w³a¶ciwa prawid³owa pozycja przy pracy, prawid³owe ustawienie mebli i poprawne przyzwyczajenia pracownika s± najwa¿niejsze.
PODSTAWOWE ZASADY W£A¦CIWEJ PODSTAWY W CZASIE PRACY
· Trzymaæ g³owê prosto, tak, aby szyja nie by³a wygiêta i nie powodowa³o to zniekszta³ceñ odcinaka szyjnego krêgos³upa.
· Opieraæ siê plecami o oparcie krzes³a, co zmniejszy zmêczenia krêgos³upa w odcinku szyjnym. Ramiona powinny zwisaæ swobodnie. Trzymaæ ³okcie przy sobie lub oparte na porêczach fotela gdy¿ nie obci±¿a to dodatkowo pleców.
· Siedzieæ ergonomicznie – regulowaæ oparcie i wysoko¶æ fotela. Klawiaturê ustawiæ nisko, aby nie powodowaæ zgiêcia r±k w nadgarstkach.
· Regulowaæ wysoko¶æ fotela, pamiêtaj±c, aby stopy swobodnie opiera³y siê o pod³ogê. Nogi powinny byæ zgiête w kolanach pod k±tem prostym.
· Stopy trzymaæ ustawione swobodnie i p³asko na pod³odze lub na odpowiedniej podstawce - podnó¿ku.
· Stale przysuwaæ siê jak najbli¿ej do oparcia krzes³a, rozwieraj±c jak najszerzej kolana i opieraj±c siê o pod³ogê ca³a powierzchnia stóp.
· Klawiatura powinna byæ ustawion± na nie¶lizgaj±cej siê powierzchni i w przypadku wysoko¶ci klawiatury wiêkszej ni¿ 3 cm, nale¿y wyposa¿yæ j± w odpowiednie podk³adki pod nadgarstki.
· G³owa prosta, miê¶nie karku rozlu¼nione, broda lekko przygiêta do klatki piersiowej. Siedzisko krzes³a powinno zapewniæ oparcie do po³owy ³opatek siedz±cego oraz podpórk± lêd¼wiow±.
· Po ka¿dej godzinie pracy z komputerem, jego u¿ytkownik powinien robiæ przerwê, w czasie, której powinien wykonywaæ æwiczenia oddechowe, masa¿ palców r±k, rozlu¼niaæ miê¶nie tu³owia oraz masowaæ skórê g³owy.
Negatywne skutki zdrowotne nieprzestrzegania zasad bhp w trakcie d³ugotrwa³ej pracy w pozycji siedz±cej przy komputerze. Autor wykresu zagro¿eñ dr in¿. Zbigniew Jó¼wiak, z Instytutu Medycyny Pracy w £odzi.
Nieprzestrzeganie zasad bhp przy komputerze mo¿e byæ powodem powstawania wielu niekorzystnych objawów chorobowych. Niektóre z nich to:
RSI (Repetitive Strain Injury), Zespó³ Cie¶ni Nadgarstka.
To zespó³ urazów wynikaj±cych z przeci±¿enia. Jego objawy to przewlek³y ból ramion, przedramion, przegubów d³oni. Przyczyny kumuluj± siê przez wiele lat. Ich powodem jest d³ugotrwa³a praca w siedz±cej pozycji powoduj±ca statyczne obci±¿enie miê¶ni i nacisk na dyski miêdzykrêgowe, oraz praca na nie ergonomicznej klawiaturze bez podk³adki pod nadgarstki. Dochodzi do usztywnienia miê¶ni pleców, karku i r±k. Objawami jest wystêpowanie drêtwienia palców wskazuj±cych, które narastaj±co obejmuje barki. Pogarszaj±ca siê sprawno¶æ koñczyn górnych oraz zakres ruchów i s³abn±ca si³a chwytu palców. Prowadzenie samochodu staje siê niemo¿liwe a do rangi problemu dochodzi podniesienie s³uchawki telefonu czy zjedzenie posi³ku. Efektem schorzenia jest d³ugotrwale i nieprzyjemne leczenie lub interwencja chirurgiczna i d³ugotrwa³a rehabilitacja. Choroby z tego zespo³u s± czêsto mylnie diagnozowane, poniewa¿ wielu lekarzy nie s³ysza³o o RSI. Schorzenie to nie jest uznanym za chorobê zawodow±. Zapobieganie schorzeniu jest mo¿liwe przez wykorzystanie na prost± gimnastykê przerw w pracy.
Dolegliwo¶ci krêgos³upa i pleców - spowodowane s± niew³a¶ciwym urz±dzeniem i wyposa¿eniem stanowiska pracy, ale tak¿e samoczynnym przyjmowaniem przez pracowników niew³a¶ciwej postawy w czasie pracy. Objawami s± bóle krêgos³upa, pleców, dyskopatia, skurcze miê¶ni nóg oraz skrzywienie krêgos³upa.
Impotencja, dolegliwo¶ci menstruacyjne i poronienia - s± skutkiem d³ugotrwa³ej, pracy przy komputerze, dodatkowo potêgowanej siedz±cym trybem ¿ycia w domu. Mo¿e to predysponowaæ niektóre z kobiet w ci±¿y do samoistnego poronienia, ale tak¿e do zahamowania wewn±trzmacicznego rozwoju p³odu. Jako jedn± z przyczyn podaje siê elektrostres. Jak podkre¶la literatura zdarza siê to wyj±tkowo rzadko, ale pominiêcie promieniowania monitora po¶ród czynników szkodliwych dla kobiet w ci±¿y by³oby b³êdem. Zapobieganie to bezwzglêdne przestrzeganie zakazu wykonywania pracy przy monitorze powy¿ej 4 godzin/dziennie przez kobiety w ci±¿y.
Podra¿nienia skóry i alergie - wywo³uje je kontakt skóry z dodatnio na³adowanymi cz±stkami kurzu odpychanymi przez monitory oraz wypychanymi z jednostek centralnych komputerów przez ich wentylatory w kierunku operatora. Objawami to podra¿nienia skóry i alergie.
Podra¿nienia b³ony ¶luzowej - podra¿nienia ¶luzówek oczu, nosa, krtani wywo³ywane przez reakcjê organizmu na zbyt du¿e stê¿enie ozonu w powietrzu. Wystêpowanie u osób zatrudnionych w du¿ych halach biurowych wyposa¿onych w drukarki i kopiarki laserowe.
Zawroty g³owy - s± jednym z najczê¶ciej spotykanych objawów. S± powodowane z³ym stanowiskiem pracy i przeci±¿eniem oczu, stresem oraz d³ugim korzystaniem z okularów VR – zw³aszcza okularów w metalowych oprawach, ogniskuj±cych promieniowanie.
Elektrosmog i dzia³anie ozonu - poza wymienionymi wy¿ej alergiami i podra¿nieniami dok³adnie nie poznano pe³nego zakresu jego negatywnego oddzia³ywania. W starszych typach monitorów nie istnieje ¿adna skuteczna mo¿liwo¶æ ograniczenia szkodliwego oddzia³ywania tych monitorów i nale¿y je wymieniaæ na jednostki nowe i bezpieczne. Szerokie gremium naukowców przypuszcza, ¿e rozdra¿nienie, utrata si³ i energii ¿yciowej (wypalenie siê), zaburzenia przewodu pokarmowego, czy dolegliwo¶ci menstruacyjne i impotencja s± wywo³ane przez promieniowanie elektromagnetyczne monitora oraz oddzia³ywanie ró¿nego rodzaju gazów, bezwonnych tlenków i furanów, zaliczanych do rakotwórczych trucizn. Okre¶lane to jest szeroko okre¶lonym mianem VDOS - Visual display operator syndrom. Istotnym i wa¿nym problemem jest szkodliwe dzia³anie ozonu na organizm cz³owieka. Ozonu brakuje w warstwie ochronnej atmosfery ziemskiej, ale na ziemi mamy go za du¿o. Jest agresywnym, chocia¿ nietrwa³ym gazem, (O3) który dra¿ni b³ony ¶luzowe nosa, oczu i krtani. Jest podejrzewany o uszkodzenia oczu. Emituj± go wszystkie urz±dzenia, a szczególnie kserokopiarki podczas nadawania potencja³u elektrycznego drobinom tonera.
Nara¿enie narz±du wzroku - po d³ugotrwa³ej pracy, wiêkszo¶æ operatorów skar¿y siê na ³zawi±ce i przekrwione oczy, zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, bóle g³owy senno¶æ, apatiê. Wiêkszo¶æ te¿ podaje objawy zaburzenia widzenia oraz wra¿enie suchych oczu. Od maja do wrze¶nia 1999r. Klinika Okulistyki AM we Wroc³awiu przeprowadzi³a badania wp³ywu pracy na wzrok i samopoczucie. Badano 5000 osób. Z tych badañ wynika, ¿e 96 na 100 osób pracuj±cych przy komputerach ma dolegliwo¶ci narz±du wzroku. Podczas 8 godzin wpatrywania siê w monitor oczy operatora wykonuj± oko³o 30 tys. ruchów. Oczy s± suche, piek±ce i przekrwione. Przy dodatkowym skumulowaniu braku ostro¶ci, nadmiernej jaskrawo¶ci oraz migotania obrazu monitora, spada czêstotliwo¶æ mrugania powiekami i zwil¿ania oczu. Jest to pierwszy objaw Syndromu Sicca którego objawami jest wysychanie i zmêtnienie rogówki oraz stopniowa utrata wzroku.
Powodem jego powstawania jest niew³a¶ciwy monitor, niew³a¶ciwie ustawione parametry monitora, niewykorzystane w pe³ni mo¿liwo¶ci ekranu, ale tak¿e d³ugotrwa³a praca z ma³ymi czcionkami. Mo¿na zapobiegaæ tym objawom przez czêste mruganie powiekami, robienie przerwy w pracy, stosowanie w³a¶ciwego monitora o od¶wie¿aniu minimum 85Hz i w³a¶ciwe jego wykorzystanie. Nie nale¿y wykorzystywaæ w czasie pisania, pisma mniejszego ni¿ 8 punktów (a zalecana jest praca na 11-12 punktów oraz stosowanie czcionki Arial, Times New Roman). Jest mo¿liwe przeciwdzia³anie praktyczne przez mocne zaciskanie powiek a nastêpnie mocne otwieranie oczu w czasie odchodzenia od monitora. Czynno¶æ powtarzaæ kilka razy i ponawiaæ w ci±gu dnia. Innym sposobem jest zamkniêcie oczu i szczelne zas³oniêcie ich d³oñmi przy jednoczesnym naciskaniu nadgarstkami na ga³ki oczu. Nale¿y siê skupiæ siê i zaczekaæ a¿ znikn± wszystkie wystêpuj±ce kolorowe plamy. Æwiczenia powy¿sze nale¿y wielokrotnie w ci±gu dnia powtarzaæ.
Promieniowanie ekranu - promieniowanie ekranu jest powodem zachwiania równowagi miêdzy jonami dodatnimi a jonami ujemnymi w powietrzu, przez zwiêkszenie siê ilo¶ci jonów ujemnych. Reakcj± cz³owieka jest depresja, obni¿enie ci¶nienia krwi, obni¿enie sprawno¶ci organizmu i ból g³owy. Przeciwdzia³amy tym zjawiskom przez stosowanie drewnianych pod³óg, boazerii, oraz przez umieszczanie w pomieszczeniu ro¶lin. Jednymi z najlepszych ro¶lin s±: paproæ, geranium, tuja pokojowa, ja³owiec kar³owaty, aloes, trzykrotka. Zalecanym i efektywnym sposobem tworzenia dobrego mikroklimatu jest sztuczna jonizacja powietrza. Jonizatory umieszczamy w odleg³o¶ci 1 do 2 m od stanowiska pracy i uruchamiamy na krótkie 60 do 110 minutowe okresy z 2 godzinnymi przerwami w pracy jonizatora.
Pole elektromagnetyczne - jest wytwarzane przez p³yn±cy pr±d. W nowoczesnym sprzêcie nie ma ono takiego znaczenia ze wzglêdu na mniejsz± ilo¶æ transformatorów i cewek elektromagnetycznych. Nadal jednak jest wa¿nym czynnikiem wi±¿±cym siê z prac± monitora, zw³aszcza monitora kineskopowego. Powoduje polaryzacjê napiêcia elektrostatycznego pomiêdzy cz³owiekiem a ekranem monitora. W jej rezultacie twarz operatora przyci±ga na³adowane cz±steczki kurzu w takim samym stopniu, co na³adowany elektrycznie ekran. Pogarsza siê proces oddychania oraz wyrazisto¶æ odczytywania z ekranu informacji. Kurz i jonizacja powietrza mo¿e wywo³ywaæ podra¿nienia skóry i alergie. Silne pole mo¿e byæ powodem zaburzenia procesów bioelektrycznych. Nie stwierdzono, mimo wielokrotnych badañ, szkodliwego wp³ywu na przebieg ci±¿y u kobiet. Wp³yw na organizm cz³owieka jest ci±gle przedmiotem sporów. Wszystkie aktualnie sprzedawane monitory, zw³aszcza monitory LCD spe³niaj± bardzo rygorystyczne w tym zakresie normy TCO.
Promieniowanie rentgenowskie -emisja promieniowania rentgenowskiego przez nowoczesne monitory zosta³a w ostatnich latach obni¿on± i obecnie jest ni¿sz± od t³a. Oznacza to, ¿e jest ono ni¿szym od naturalnego promieniowania przyrodniczego. Na ile jego ma³e dawki przy d³ugotrwa³ym oddzia³ywaniu na organizm wp³ywaj± na cz³owieka nie zosta³o jeszcze naukowo wyja¶nione.
Pole elektrostatyczne -które powstaje w wyniku wtórnej emisji elektronów wybijanych przez wi±zkê elektronów o wysokiej czêstotliwo¶ci, bombarduj±c± wewnêtrzn± powierzchniê ekranu oraz towarzysz±ce mu promieniowanie jonizuj±ce. Powoduje zbieranie siê na powierzchni ekranu kurzu. Przesuwaj±c rêk± po ekranie s³yszymy ciche trzaski, co oznacza, ¿e na ekranie zebra³ siê ³adunek elektrostatyczny. Promieniowanie to jest neutralizowanym przez dzia³anie wody zawartej w powietrzu. Przy wilgotno¶ci powietrza 50 - 60% potencja³ elektrostatyczny jest znacznie ograniczonym. Dlatego wa¿nym zagadnieniem jest wietrzenie pomieszczeñ, zw³aszcza w okresie zimowym, kiedy wilgotno¶æ mo¿e spadaæ do 30%. Najbardziej intensywne pole elektrostatyczne wystêpuje przez pierwszy kwadrans od w³±czenia monitora. Zaleca siê w³±czanie komputera kilka minut przed rozpoczêciem pracy.
Promieniowanie jonizuj±ce – w nowych monitorach jest filtrowanym przez szk³o o³owiowe ekranu kineskopu. Samo szk³o oraz warstwa antystatyczna redukuje niemal ca³kowicie pole elektryczne i ³adunki statyczne ekranu. Konstrukcja odchylania i ekranowanie zamyka pole magnetyczne wewn±trz obudowy. Dziêki temu mo¿emy ¶mia³o spêdzaæ znacznie wiêcej czasu przed ekranami monitorów, bez obawy o nasze zdrowie. Produkowane obecnie monitory, zw³aszcza LCD, posiadaj± oznakowanie potwierdzaj±ce spe³nianie bardzo surowych wymagañ bezpieczeñstwa pracy z monitorami. Poni¿ej pokazano wzory tych oznaczeñ. Umieszczenie ich na monitorze ¶wiadczy o tym, ¿e monitor ten jest bezpiecznym dla u¿ytkownika.
Ruch powietrza - zainstalowane wewn±trz komputera urz±dzenia wiruj±ce (wentylatory) wymuszaj± ruch powietrza przenosz±c py³ki, alergeny oraz zjonizowane powietrze wytworzone przez monitor. Wzrostowi natê¿enia zjonizowanego powietrza i py³ków w pomieszczeniu zapobiega wietrzenie pomieszczeñ.
Szkodliwe gazy - razem z nagrzanym powietrzem z wnêtrza komputera i monitora wydzielaj± siê zwi±zki chemiczne. S± to gazy bezwonne, tlenki i furany. S± zaliczanymi do najgro¼niejszych trucizn ¶rodowiska naturalnego oraz maj± dzia³anie rakotwórcze. Wydostaj± siê z emulsji ognioodpornej, któr± pokryte s± obudowy nowych monitorów i jednostek centralnych i dlatego wystêpuj± najczê¶ciej w pomieszczeniu, do, którego zosta³ wstawiony nowo zakupiony sprzêt. Przeciwdzia³amy tym zjawiskom przez dobre „wygrzanie” sprzêtu w czasie kilku dni w czêsto wietrzonym pomieszczeniu. Szkodliwe substancje w tym czasie ulatniaj± siê.
Komputer jest uci±¿liwy czy szkodliwy?
Zgodnie z Pani± prof. Konarsk± z Zak³adu Ergonomii CIOP, „ Komputery s± uci±¿liwe, ale nie s± szkodliwe” i przy zachowaniu odpowiednich ¶rodków ostro¿no¶ci, zdrowie u¿ytkownika komputera nie jest nara¿one na szwank. Dotychczas „nie ma schorzeñ rozpoznanych jako choroby zawodowe wynikaj±ce z pracy na komputerze, ale s± choroby wywo³ywane prac± na klawiaturze”. Tak± chorob± nadgarstka jest zespó³ cie¶ni nadgarstka, który dotychczas by³ chorob± zawodow± malarzy, pianistów i maszynistek. Choroby te ujawniaj± siê po 10 do 12 latach pracy przy komputerze. Bior±c pod uwagê, ¿e komputery na szersz± skalê w Polsce s± stosowane od 1989 roku, to najbli¿sze lata poka¿± jak rzeczywi¶cie w Polsce wygl±da rozwój sytuacji w tym zakresie.
W literaturze zgodnie podkre¶la siê, ¿e praca przy komputerze jest bardzo wyczerpuj±cym i wymagaj±cym wytrzyma³o¶ci zajêciem:
po sze¶ciu godzinach aktywno¶ci lewego palca wskazuj±cego, zwi±zane z tym obci±¿enia s± porównywalne do obci±¿enia nóg podczas 40 km marszu,
podczas 8 godzin pracy nasze oczy wykonuj± oko³o 30 tys. ruchów i s± tak przeci±¿one, ¿e nie potrafi± przystosowaæ siê do kolejnych wymagañ,
je¿eli siedzimy przez d³ugi czas to poszczególne elementy krêgos³upa ulegaj± ¶ci¶nieniu a w niew³a¶ciwej pozycji przyci±ganie ziemskie dodatkowo obci±¿a krêgos³up tak, ¿e po czasie odczuwamy ból pleców,
uszkodzenia dysku s± nie tylko skutkiem wypadku. Najczê¶ciej przyczyn± jest brak ruchu lub d³ugie unieruchomienie cia³a. Najwiêcej przypadków wysuniêcia dysków (95%) przytrafia siê pomiêdzy najni¿szym krêgiem lêd¼wiowym a ko¶ci± krzy¿ow± i dotyka najczê¶ciej ludzi w wieku 30 do 40 lat,
schorzenia krêgos³upa, zwyrodnienia stawów g³ównie d³oni i nadgarstków, zaburzenia b³êdnika, bóle g³owy, utrata wzroku i s³uchu to tylko czê¶æ spraw nieprzyjemnych, które spotkaæ mog± nieomal ka¿dego,
na podstawie przeprowadzonych badañ stwierdza siê, ¿e 1 do 4% wszystkich u¿ytkowników internetu to ludzie w wiêkszym lub mniejszym stopniu uzale¿nieni,
badania przeprowadzone w USA na grupie osób korzystaj±cych z komputera powy¿ej trzech godzin dziennie wykaza³y, ¿e blisko 80% z nich ma nabyte wady wzroku, a praktycznie 100% cierpi na inne dolegliwo¶ci wynikaj±ce bezpo¶rednio z faktu u¿ytkowania komputera.
Tak, wiêc, je¶li chcemy, aby eksploatowane miê¶nie i stawy s³u¿y³y nam dobrze i je¶li chcemy maksymalnie ograniczyæ mo¿liwe negatywne skutki, to poza przyjmowaniem w pracy w³a¶ciwej pozycji cia³a, powinni¶my, co godzinê wychodziæ na ¶wie¿e powietrze lub na przerwê z dala od stanowiska pracy i komputera. Je¿eli które¶ z wymienionych wcze¶niej objawów ujawni± siê, bêdzie ju¿ za pó¼no. Najstarsz± medyczn± dewiz± jest: „lepiej zapobiegaæ ni¿ leczyæ!” i ma to bardzo istotne znaczenie, tym bardziej, ¿e z leczeniem tak¿e mog± byæ problemy... poniewa¿ wielu lekarzy nie kojarzy rozpoznawanych chorób z naszym komputerem! Podstaw± do wprowadzania zasad ergonomii w biurze jest Rozporz±dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998r. w sprawie bezpieczeñstwa i higieny pracy na stanowiskach wyposa¿onych w monitory ekranowe (Dz. U. nr.148, poz. 973 z 1998r.), wraz z jego integralnym za³±cznikiem do rozporz±dzenia (poz.978) Minimalne wymagania bezpieczeñstwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spe³niaæ stanowiska pracy wyposa¿one w monitory ekranowe. W za³±czniku tym s± wymienione jedynie takie zalecenia, które pozwalaj± na stworzenie stanowiska pracy bezpiecznego i niestwarzaj±cego ryzyka powstania dolegliwo¶ci w czasie pracy czy odleg³ych negatywnych skutków. Nie jest ono przepisem na nowoczesne i ergonomiczne stanowisko pracy przy komputerze. Mo¿na spe³niæ wszelkie wymagania stawiane przez powy¿sze rozporz±dzenie a praca w biurze bêdzie nadal dla pracownika prac± uci±¿liw±. Na jej uci±¿liwo¶æ bêdzie wp³ywa³a du¿a intensywno¶æ pracy oraz niedostosowanie stanowiska do potrzeb lub upodobañ pracownika wynikaj±ce z jego nie¶wiadomo¶ci lub nieumiejêtno¶ci. Warunki pracy nie spowoduj± utraty zdrowia, ale mog± przy¶pieszyæ i zwiêkszyæ poziom zmêczenia. Jednym z pierwszych zauwa¿alnych efektów bêdzie zmniejszenie efektywno¶ci i wydajno¶ci pracy oraz wzrost liczby pope³nianych b³êdów. B³êdy wynikaj±ce choæby z niew³a¶ciwej interpretacji danych mog± powodowaæ znacz±ce straty ekonomiczne i zmniejszyæ poziom bezpieczeñstwa. Dlatego na stanowiskach pracy wymagaj±cych stabilno¶ci zachowania wzmo¿onej uwagi celowym bêdzie stworzenie stanowiska pracy spe³niaj±cego nie tylko minimalne wymagania wynikaj±ce z rozporz±dzenia, ale stanowiska uwzglêdniaj±cego najnowsze zdobycze technologii i badañ z dziedziny fizjologii pracy. Oto wymagania i najczê¶ciej spotykane zagro¿enia w wybranych, mo¿liwych do spotkania w biurach grupach pracowników i grup zbli¿onych zawodowo. Umo¿liwi nam poznanie zagro¿eñ a szczególne u¶wiadomienie ich wystêpowania oraz podanie sposobów i zasad umo¿liwiaj±cych ich unikanie lub minimalizowanie skutków negatywnych.
PROFILAKTYKA
PROSTE ÆWICZENIA FIZYCZNE DLA PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH PRZY MONITORACH EKRANOWYCH
Warto i nale¿y uprawiaæ regularnie i z umiarem jaki¶ ogólnorozwojowy sport. Mo¿e to byæ anga¿uj±ce wszystkie miê¶nie p³ywanie lub rekreacyjne æwiczenia na si³owni. Warto tak¿e wykorzystaæ krótkie chwile przerw w pracy na wykonanie prostych relaksuj±cych i rozlu¼niaj±cych æwiczeñ gimnastycznych. Poni¿ej przyk³ady prostych æwiczeñ fizycznych, zachowañ, które warto stosowaæ w czasie nawet krótkotrwa³ych przerw w wykonywanej pracy. Poprawi± obieg krwi, ukrwienie organizmu i zrelaksuj± organizm.
· Stoj±c lub siedz±c, pochylamy g³owê na boki na przemian w prawo i lewo. Wykonywaæ obroty (krêgi) g³ow±. Staraæ siê nie unosiæ jednocze¶nie ramion w górê. W ten sposób rozlu¼niamy i rozci±gamy miê¶nie boczne szyi. Æwiczenie dzia³a profilaktycznie na stawy krêgos³upa szyjnego, przeciwdzia³a bólom promieniuj±cym do stawów barkowych i ramion.
· Siedz±c na krze¶le, maj±c wyprostowane plecy staraæ siê dotkn±æ brod± do klatki piersiowej jak tylko najni¿ej siêgniemy. W ten sposób rozci±gamy miê¶nie szyi i karku. Wiele amerykañskich firm w trosce o zdrowie pracowników zastêpuje krzes³a wielkimi nadmuchiwanymi pi³kami, poniewa¿ siedz±c na wielkiej kuli, nie sposób, co chwila siê nie poprawiaæ. I w³a¶nie o to chodzi. Wierc±c siê przeciwdzia³amy zastaniu siê stawów i krêgos³upa.
· Na wysoko¶ci kolana chwytamy obur±cz od spodu udo i przyci±gamy go do klatki piersiowej. Nie nale¿y pochylaæ siê do przodu. W ten sposób rozci±gamy miê¶nie uda. Jest to proste i dobre æwiczenie dla wszystkich osób spêdzaj±cych dzieñ na siedz±co.
· Siedz±c zak³adamy nogê na nogê. Praw± rêk± chwytamy za kolano lewej nogi, jednocze¶nie skrêcamy barki wraz z g³ow± do oporu w praw± stronê, i na przemian. W ten sposób rozci±gamy miê¶nie lêd¼wiowe, barków, szyi, i ud, rozlu¼niamy stawy krêgowe oraz przeciwdzia³amy skrzywieniom krêgos³upa.
· Spacer po schodach, wchodzenie i schodzenie. Proste, ale to dobre dla serca i wspania³y trening dla uk³adu kr±¿enia.
· Siedz±c z opartymi plecami podnosimy nogê wyprostowan± w kolanie do oporu. Ka¿da noga oddzielnie. W ten sposób rozci±gamy tylne miê¶nie uda i wzmacniamy miê¶nie przednie. Æwiczenie wskazane, zw³aszcza, gdy odczuwamy bóle w tylnej czê¶ci uda.
· Siedz±c opieramy plecy o oparcie. Splataj±c palce r±k z ty³u za g³ow± podnosimy oba ramiona do góry. W ten sposób rozci±gamy miê¶nie barków i miê¶nie piersiowe. Jest to dobre lekarstwo na opadaj±ce ramiona.
· Siedz±c opieramy rêce na biodrach. Palce r±k skierowane do przodu a kciuki do ty³u. Wykonujemy kr±¿enia ca³ych ramion do przodu i do ty³u. W ten sposób rozlu¼niamy miê¶nie obrêczy barkowej i wzmacniamy miê¶nie górnej czê¶ci grzbietu. To wa¿ne æwiczenie dla osób cierpi±cych na ból krêgos³upa i stawów barkowych.
· Przyci±gamy podbródek do klatki piersiowej i pochylamy tu³ów w dó³. Rêkoma chwytamy za czubki palców nóg. W tej pozycji postaraæ siê wytrzymaæ 0,5 - 1 minuty. W ten sposób rozci±gamy miê¶nie grzbietu, rozlu¼niamy wiêzad³a krêgos³upa i przeciwdzia³amy zesztywnieniom stawów krêgowych.
· £±czymy obie rêce i ze splecionymi palcami d³oñmi wykonujemy kr±¿enia r±k w obie strony. Jest to æwiczenie wskazane osobom odczuwaj±cym bóle nadgarstków i palców podczas pracy przy klawiaturze.
· Rozmawiaj±c przez telefon, spacerujemy i robimy przysiady.
Wykonywanie w ka¿dej mo¿liwie wolnej chwili wybranych i jak widaæ bardzo prostych æwiczeñ, nie powinno byæ powodem nieporozumieñ czy u¶miechów. W koñcu przy monitorach komputerów pracuje coraz wiêksza czê¶æ zatrudnionych pracowników i zagro¿enia s± dla wszystkich jednakowe. Jedynie brak ¶wiadomo¶ci wystêpowania tych zagro¿eñ, lekcewa¿enie zagro¿enia, a byæ mo¿e chêæ nie nara¿ania siê „na ¶mieszno¶æ” w oczach wspó³pracowników, sk³ania do nie wykonywania tych prostych porad. Nie nale¿y obawiaæ siê ¶mieszno¶ci a wrêcz podpowiadaæ innym kole¿ankom i kolegom. Nale¿y t³umaczyæ zasady i zalety tych prostych æwiczeñ a one z pewno¶ci± bêd± wp³ywa³y pozytywnie na poprawê naszego samopoczucia oraz na ogólny stan naszego zdrowia. Byæ mo¿e pozwol± wielu z nich unikn±æ mo¿liwych, i mog±cych wyst±piæ znacznie powa¿niejszych schorzeñ.
BIBLIOGRAFIA
1. Prof. dr hab. Jerzy Olszewski, Katedra Pracy i Polityki Spo³ecznej Akademii Ekonomicznej w Poznaniu – „Podstawy ergonomii i fizjologii pracy” Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznañ 1997r.
2. Laboratorium Ergonomii Politechniki Poznañskiej, dr Wies³awa Horst, Rysunki przedstawiaj±ce prawid³ow± i nieprawid³ow± postawê przy pracy,
3. Publikacje: Ryzyko zawodowe na stanowiskach wyposa¿onych w monitory ekranowe. Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarz±dzanie. PP 30/2000. Chroñ swój krêgos³up.
4. Elektroniczny morderca, Bart³omiej Mañk, Piotr Dêbek, Chip nr 6/2000 str.54
5. Uzale¿nienie od internetu, badanie na internautach – infoholizm. E. Dziekañska, Chip nr 4/2000
6. Z³apani w sieæ, Piotr Dêbek, Chip nr. 4/2000,
7. E. Cardias, E. Heimisch, Umiejêtno¶æ po¿ytecznego wykorzystania przerw w pracy, Komputer a zdrowie, Warszawa 1990r. str. 43-45.
8. S. Wilfert, E. Heimisch, Æwiczenia fizyczne przynosz±ce ulgê, Komputer a zdrowie, W-wa 1990r.
9. J. Boroñ-Zyss, Kto gra w gry komputerowe?- Na³óg czy zabawa- badania pilota¿owe, Wydawnictwo WSP Czêstochowa, 1995/96r.
10. Elementy ergonomii w projektowaniu miejsca pracy. ODKT NOT w Wroc³awiu, Wroc³aw 1993r.
11. Dr Ryszard Mikulski – UMK w Toruniu, Redaktor naukowy, Prof. dr hab. In¿. B. Kêdzia, „Bezpieczeñstwo i ochrona cz³owieka w ¶rodowisku pracy, Materia³y szkoleniowe dla nauczycieli akademickich, CIOP, Warszawa 1999.
12. S. Marzec, „Dobór o¶wietlenia przy pracy z komputerem”, Ochrona Pracy, nr.9, z 1995r.
13. Opracowanie „Nowe obowi±zki pracodawcy” Serwis bhp nr.5 autor S. Oziêb³o, auditor wewnêtrzny systemu zarz±dzania bhp.
14. Praca zbiorowa z serii bezpieczny zak³ad, Sto sposobów na unikniêcie k³opotów, Wydana nak³adem ZUS i PIP, Warszawa 2004r.
15. Prawo pracy, ubezpieczenia spo³eczne, stan prawny na 14.07.04, wydawnictwo AD. Dr±gowski S.A. Warszawa 2004r.
16. Dorota Siwiec, Barbara Siwek, Postêpowanie s±dowe w sprawach ubezpieczeniowych, pytania i odpowiedzi. Indor, 2004r.
17. Hubert Karski. Ochrona przed pora¿eniem pr±dem elektrycznym. CIOP 2000r.
18. BHP, Organizacja bezpiecznej pracy (wrzesieñ 2004r.) Wydawnictwo C.H. Beck. Warszawa 2004r.
19. BHP w firmie, Wydawnictwo „Wiedza i praktyka” Warszawa 2004r.
20. Sylwia Oziêb³o, Bezpieczna praca w biurze, INFOR 200r.
21. Zygmunt Wieczorek, Bezpieczeñstwo pracy, roboty budowlane i rozbiórkowe, Nak³ad ZUS i PIP, Warszawa 2004r.
22. Monitor prawa pracy i ubezpieczeñ, INFOR, warszawa 2004r.
23. Nagrody i kary, Serwis Prawno-pracowniczy, INFOR, Warszawa 2004r.
24. Od zatrudnienia do zwolnienia pracownika, Serwis Prawno-pracowniczy, INFOR, Warszawa 2004r.
25. Pracownik przed s±dem, Serwis prawno-pracowniczy, INFOR, Warszawa 04r.
26. Systemy czasu pracy, Serwis prawno-pracowniczy, INFOR, Warszawa 2004r.
27. Atest, ochrona pracy. Publikacje mgr Bronis³awa Bie¶
28. Bezpieczeñstwo i higiena pracy w zak³adach opieki zdrowotnej. Leszka Skuza, Halina Wojciechowska- Piskorska. ODDK Gdañsk 2002.
29. Lebensrettende Sofortmaßnahmen. Deutsches Rotes Kreutz. ROD Frankenthal 2000.
Zaloguj siê lub zarejestruj, ¿eby móc zag³osowaæ.